W ostatnim czasie pojawiło się kilka projektów zmian w ustawie o ochronie przyrody i niektórych innych ustawach. Niestety – projekty te są w znacznym stopniu wzajemnie niespójne, a oprócz kilku całkiem dobrym pomysłów pojawiły się propozycje sprzeczne z prawem Unii Europejskiej oraz po prostu groźne dla skutecznej ochrony przyrody w Polsce.
Spośród kilku ostatnio konsultowanych projektów ustaw, warto zwrócić uwagę na dwa. Pierwszy dotyczy zmiany ustawy o ochronie przyrody i ustawy prawo łowieckie. Zmiany dotyczą kilku zagadnień, ale najważniejsza grupa obejmuje nowelizację przepisów regulujących ochronę gatunkową. O tym, że wreszcie przystąpiono do projektowania tych zmian zdecydowało uruchomienie przez Komisję Europejską procedury związanej z niezgodnością polskich przepisów z prawem wspólnotowym. Jeśli szybko nie usuniemy tych niezgodności – sprawa trafi do Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich.
Niestety – choć w tym projekcie ustawy znalazło się kilka pomysłów całkiem niezłych pod względem merytorycznym, widać, że ich autorzy nie mają doświadczenia w konstruowaniu aktów prawnych. Propozycje przepisów są niedopracowane, nie uwzględniają złożoności systemu prawnego oraz wszystkich skutków nieraz zbyt uproszczonych zapisów, a często także zasad techniki prawodawczej. Jednak przy dobrej woli i uwzględnieniu uwag zgłaszanych podczas konsultacji, może uda się to jeszcze skorygować.
Znacznie groźniejsze jest to, że kilka kluczowych propozycji zapisów jest całkowicie sprzeczne z dyrektywami siedliskową i ptasią. W dodatku dotyczy to w znacznej mierze tych uregulowań, do których uwagi zgłosiła Unia Europejska. Mało tego – w jednym przypadku wrócono do rozwiązania, które pod naciskiem Komisji wykreślono już z ustawy dwa lata temu (automatyczne zwalnianie chronionych ptaków spod niektórych zakazów). Wygląda to tak, jakby w tym przypadku lobby leśne i rolne wzięło górę i przekonało Ministerstwo Środowiska do podjęcia politycznej decyzji pójścia z Komisją Europejską na udry i pozostawienia rozwiązań sprzecznych z prawem europejskim i paraliżujących skuteczną ochronę gatunków.
W przypadku drugiego projektu sytuacja jest odmienna. Chodzi w nim o zmiany w przepisach karnych dotyczących ochrony przyrody, w celu dostosowania przepisów do tzw. dyrektywy karnej UE. Tym razem widać, że projekt był tworzony przez prawnika. Niewiele jest zapisów budzących większe wątpliwości formalne, za to niektóre błędy merytoryczne są tak wielkie, że aż zęby bolą przy czytaniu. Wygląda to tak, jakby gotowe propozycje w ogóle nie były konsultowane z nikim znającym się na praktycznej stronie przestrzegania prawa ochrony przyrody (bez wątpienia nie konsultowano ich z Państwową Radą Ochrony Przyrody – jest to zaznaczone w uzasadnieniu projektu).
Gdyby przyjęto zaproponowane rozwiązania, właściwie dobito by ostatecznie możliwość karania za jakiekolwiek czyny przeciw gatunkom chronionym. Przykładowo, jeśli celnik złapie kogoś na przemycie rogu nosorożca (okaz chroniony przez CITES i przepisy wspólnotowe), albo policja znajdzie sprawcę zniszczenia gniazda orła z pisklętami, aby takie czyny mogły być ukarane, trzeba będzie udowodnić, że w dającej się przewidzieć przyszłości wpłyną one negatywnie na rozmieszczenie i liczebność populacji danego gatunku na terenie kraju lub państw członkowskich Unii Europejskiej, naturalny zasięg tego gatunku lub takie zmniejszenie się jego siedlisk, że wpłynie to na możliwość utrzymania się populacji tego gatunku. Trudno uwierzyć, żeby propozycję takiego rozwiązania ktoś zaproponował w sposób świadomy. Musi to wynikać z całkowitego braku elementarnej wiedzy merytorycznej.
Cóż – to co mogą zrobić organizacje przyrodnicze takie jak „Salamandra”, to przygotować i wysłać do Ministerstwa rzetelne i dokładne opinie, w których po raz kolejny powtarzamy te same argumenty. Następnie, jeśli zostaną one potraktowane tak, jak to ma miejsce najczęściej, możemy próbować wyjaśniać te zagadnienia posłom. Jeśli i to nie pomoże – kolejnymi instancjami będzie Komisja Europejska i Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich.
Andrzej Kepel
PROJEKTY NOWELIZACJI ORAZ OPINIE „SALAMANDRY” NA ICH TEMAT PRZEDSTAWIAMY PONIŻEJ
| Plik | Opis | Rozmiar |
|---|---|---|
 Opinia - ochrona gatunków | Opinia "Salamandry" o projekcie nowelizacji ustawy o ochronie przyrody i ustawy Prawo łowieckie | 310 Kb |
| Projekt - ochrona gatunków | Projekt nowelizacji ustawy o ochronie przyrody i ustawy Prawo łowieckie (dot. ochrony gatunków) | 238 Kb |
| Opinia - karne | Opinia "Salamandry" o projekcie nowelizacji przepisów karnych dot. ochrony przyrody | 182 Kb |
| Projekt - karne | Projekt nowelizacji przepisów karnych dot. ochrony przyrody | 135 Kb |
